Khi mẹ tôi kể câu chuyện này, một số người đã khen anh bán cam khéo léo ứng xử trong buôn bán nhưng lại có không ít người cho rằng anh gian manh. Còn riêng tôi lại thấy anh dạy cho mình một bài học hay trong cuộc sống.
Chuyện là mẹ tôi thường mua cam của anh, lần nào mẹ tôi cũng hăm trước: “Cam mà chua loét là bà đem trả đó!”.
Hôm đó, anh cười vui vẻ, hăng hái khẳng định: “Cam nhà cháu ngọt lắm! Bà để cháu lựa cho!”. Vừa dứt lời, anh ngồi xuống nhặt lia lịa, bỏ vào bịch, cân ngay cho mẹ tôi 5 ký.
Quả nhiên về nhà vắt nước uống, mẹ tôi tấm tắc khen ngợi cam của anh tươi, ngọt. Nhưng lần khác, mẹ tôi lại ghé mua và tin tưởng bảo anh: “Lựa cho bà cam ngon như lần trước nhé!”.
Anh cười tủm tỉm, đưa mắt nhìn sọt cam một lượt rồi gãi đầu, e dè bảo: “Đợt này cam giống mới, cháu cũng không biết lựa luôn. Thôi, bà lựa giúp cháu đi!”.
Thấy anh nằng nặc từ chối lựa giúp mà trông vẻ ngoài của những quả cam cũng chẳng khác lần trước là bao, mẹ tôi vội ngồi xuống, sờ nắn từng quả rồi cẩn thận cho túi để cân.
Nhưng khi về nhà, bổ quả cam ra, nếm thử một miếng, mẹ tôi nhăn mặt, trách móc: “Cam hôm nay chua quá!”. Như ngẫm nghĩ ra điều gì, bỗng mẹ tôi mỉm cười, khen ngợi: “Cái thằng này cũng khôn thật. Hèn gì mẹ bảo mãi, nó cũng không chịu lựa cam giúp. Thì ra là đợt này về lô cam không ngon. Giờ mà đưa ra trả, thế nào nó cũng bảo, tại bà không biết lựa nên chọn toàn cam chua, sao giờ lại đổ thừa cho cháu…!?”.
Có người nghe kể, bảo anh “buôn bán lươn lẹo”, “sao không nói thật cho khách biết cam không ngon”. Nhưng người khác lại cảm thông bảo: “Nếu cứ nói thật lý do rồi ai còn mua cam cho anh nữa?”…
Anh bán cam không lựa chọn thay mẹ tôi, liệu có phải chỉ vì anh sợ trách nhiệm khi cam không ngon? Việc để mẹ tôi tự tay chọn cam sẽ khiến bà phải “hài lòng” với quyết định của mình, dù kết quả có ra sao?
Từ câu chuyện mua bán cam của mẹ, tôi chợt nhận ra rằng, trong cuộc sống, đôi khi chúng ta nên để cho người khác được quyền tự do lựa chọn, nhất là đứng trước những quyết định trọng đại trong đời, ngay cả khi đó là những người thân thiết nhất. Ai rồi cũng sẽ phải tự chịu trách nhiệm cho những quyết định của mình. Liệu bạn có muốn người khác áp đặt suy nghĩ của họ lên việc bạn chọn trường đại học, chọn công việc hay chọn người bạn đời của mình hay không? Chắc chắn là không rồi! Vì vậy, thay vì đưa ra những quyết định thay cho người khác, hãy để họ tự trải nghiệm và trưởng thành từ chính những lựa chọn của bản thân.
Tác giả: Nguyễn NgaKhi viết câu chuyện này, tôi chợt nhớ về câu chuyện của một chị bạn. Chị ấy thường than trách, ngày xưa vì bố chị ép duyên nên khiến chị lỡ làng một đời, bởi hôn nhân không hạnh phúc. Dù khi ấy, bố chị đã mất.
Giá như người bố ấy sớm nhận ra điều này, để chị được tự do lựa chọn thì có lẽ giờ đây, ông đã thanh thản nơi chín suối.
