Bạn chưa bao giờ nếm mùi thất bại, hãy viết một cuốn sách. Bạn chưa bao giờ biết thành công là gì, hãy viết một cuốn sách. Bạn thiếu kiên nhẫn, ít giữ được sự điềm tĩnh, không rành về công nghệ, ngoại ngữ dở tệ cũng hãy viết một cuốn sách. Đó là tất cả những gì tôi đã học được sau khi viết xong cuốn sách đầu tiên và bị Nhà xuất bản(NXB) từ chối. 

Khi còn là sinh viên, tôi đã viết khá nhiều truyện ngắn đăng ở các báo như Phụ nữ TPHCM, Tiếp thị gia đình, báo Hoa học trò, Sinh viên Việt Nam, Người lao động…Khi ra trường, tôi có 3 năm làm cộng tác viên viết báo.

Tất cả những kinh nghiệm đó khiến tôi tự tin khi viết truyện dài đầu tay. Tôi luôn đinh ninh sẽ không gặp bất cứ khó khăn gì khi xuất bản một cuốn sách. Nhưng tôi đã sai lầm. Ngược lại, tôi thất bại triền miên.

 Học cách viết chuyên nghiệp

Năm 2013, tôi nhen nhúm ý tưởng viết truyện dài “Một đứa trẻ vừa chạy trốn khỏi tôi” (tựa cũ Tuổi thơ vẫy vùng). Khi ấy, tôi thường viết theo ngẫu hứng. Tôi viết không theo một trình tự thời gian nhất định nên tiến độ rất chậm. 

Gần nửa năm nhưng tôi chỉ hoàn thành được 1/4 bản thảo. Một ngày, tình cờ đọc một bài viết nói về cách làm việc của những nhà văn nổi tiếng, tôi quyết định thay đổi thói quen viết văn.

Tôi tự đặt ra deadline để hoàn thành cuốn sách. Mỗi ngày, tôi bắt đầu thức dậy sớm hơn bình thường 1 giờ và ngồi vô bàn viết truyện. Khoảng 8 giờ sáng, tôi đi ăn sáng và ngay 9 giờ sáng, tôi quay trở lại bàn viết đến 11 giờ trưa. Khoảng 3 tháng sau, tôi đã hoàn thành thành thêm tiểu thuyết mới Hẹn anh lúc nửa đêm. Và hiện tại tôi đã hoàn thành thêm bộ tiểu thuyết xuyên không mới Bà già đến từ âm phủ.

Cũng từ đây, tôi bắt đầu thay đổi thời gian viết lách. Không chờ cảm xúc đến mới viết mà thường thời gian buổi sáng, tôi sẽ dành để viết văn. Buổi chiều là khoảng thời gian để tôi viết Blog, viết kịch bản phim, viết bài Pr, quảng cáo…cho những công ty, tôi làm thêm. 

Để kịp tiến độ xuất bản sách trên Google Play, tôi đã đầu tư thời gian viết nghiêm túc hơn. Tôi cũng biết cách phân chia độ dài của một câu, đoạn văn sao cho phù hợp với mắt độc giả khi đọc trên điện thoại, máy tính, máy đọc sách. Thay vì viết quá dài sẽ làm họ mỏi mắt.

Bài học về sự thất bại 

Sau khi viết xong truyện, tôi đã dành hai tuần chỉnh sửa lại bản thảo. Tôi hào hứng tìm kiếm danh sách Email các nhà xuất bản(NXB) ở TPHCM để gởi bản thảo. 

Tôi tưởng tượng ra bao nhiêu là viễn cảnh tươi đẹp khi biên tập nhận được bản thảo truyện dài của tôi. Họ sẽ nhanh chóng nhấc máy gọi điện thoại hỏi tôi về câu chuyện?

Hơn 1 tháng trôi qua. Có một NXB liên hệ lại để báo cho tôi biết đã nhận được bản thảo nhưng không phù hợp nên từ chối in sách. 2 tháng sau, có thêm 2 NXB nữa từ chối. 

Và cứ vậy lác đác vài tháng, tôi lại nhận được lời từ chối “khéo léo” của một số NXB mà đại loại đều cùng một cụm từ là “nội dung không phù hợp”. 

Tôi tìm lại danh sách nhà xuất bản ở miền Nam thì thấy hầu như tất cả NXB hoặc là từ chối bằng mail hoặc là chọn cách im lặng. Tôi nghĩ đến những NXB ngoài Bắc và tiếp tục kiên nhẫn gởi bản thảo. 

Nhưng cũng như NXB miền Nam, một số NXB miền Bắc lại gửi mail từ chối. Lần này, tôi tiếp tục thử vận may ở NXB ở một số tỉnh lân cận TPHCM và nhận được gợi ý nên “tự xuất bản” và “trả phí”. Sau khi hỏi thử chi phí, tôi quyết định “im lặng là vàng”. 

Khi đó, bạn nghĩ tôi có nản không? Không. Tôi vẫn chưa biết nản là gì? Khoảng một năm sau, có một chị biên tập ở nhà xuất bản, xin lỗi cho tôi được viết tắt(NXB VHVN) đã gửi mail cho tôi nói họ đồng ý xuất bản truyện này với điều kiện tôi phải chỉnh sửa, cắt ngắn lại. 

Tôi vui mừng, gửi mail và đồng ý rút ngắn lại ngay, không một chút băn khoăn. Tôi gửi lại truyện đã chỉnh sửa và hồi hộp chờ đợi. Hơn 2 tháng sau, chị biên tập báo tôi là Giám đốc nói truyện vẫn còn dài, cần cắt ngắn thêm nữa. 

Tôi hiểu rằng một tác giả mới, chưa có tên tuổi nhưng viết khá dài, NXB sẽ rất ngại…Tôi đồng ý cắt ngắn tiếp câu chuyện của mình và tiếp tục điệp khúc chờ đợi. 

Khoảng 3 tháng sau, có vài lần gửi mail qua lại giữa tôi và chị biên tập, đại loại chị ấy đang bận bịu với hội sách….nên khuyên tôi tiếp tục kiên nhẫn… chờ. 

Thời gian thấm thoát thoi đưa, hết 1 năm chờ đợi. Tôi khi ấy vẫn chưa nản lòng. Vì tôi nghĩ năm sau, cuốn sách của tôi sẽ được xuất bản. Tôi còn mơ mộng có thể dẫn người thân ra nhà sách để chỉ cho họ thấy những cuốn sách tôi viết đang nằm chỗm chệ trên kệ. 

Nhưng đầu năm sau, khi tôi liên lạc lại, chị biên tập báo cho tôi biết tin buồn, giám đốc đã về hưu. Tôi phải gửi lại bản thảo để giám đốc mới duyệt lại. Tôi gởi  và tiếp tục chờ. Không sao, tôi đã quen với điều đó. 

Và 3 tháng sau, tôi nhận được tin báo từ chị biên tập là truyện của tôi, giám đốc mới đã không duyệt, vì nội dung không phù hợp…Chị có gợi ý tôi gởi một số nhà xuất bản khác tìm kiếm cơ hội. Khi ấy, tôi những muốn nói cho chị biết tất cả NXB ở trong Nam và gần như toàn bộ ngoài Bắc, tôi đều gởi hết. Giờ tôi không còn biết gởi bản thảo truyện dài này đi đâu?

Một đêm, tôi ngồi thẫn thờ trước máy tính và không biết nên làm gì với truyện dài mà mình đã bỏ gần một năm viết và sửa. Tôi nên từ bỏ ý định xuất bản một cuốn sách chăng?

Và tôi bắt đầu quay sang hành hạ bản thân mình. Có thể đây là câu chuyện không hay, không hấp dẫn hoặc quá tệ…? Tôi đau khổ với suy nghĩ: “Tôi là nhà văn bất tài, vô dụng”. Và tự thừa nhận: “Tôi thất bại”, sau 3 năm gửi bản thảo truyện ròng rã hơn chục NXB. Và năm 2017 cũng là năm tôi quyết định từ bỏ ý định gửi sách đến các NXB.

Sau khi viết xong cuốn sách đầu tiên, ngoài bài học về sự kiên trì, nhẫn nại, tôi còn học thêm bài học thứ hai là đối mặt với thất bại khi liên tục bị từ chối. 

Học cách tiếp cận với công nghệ

Tôi đã học được rất nhiều sau những thất bại đã trải qua khi theo đuổi công việc viết lách. Khác với ngày xưa, ngày nay, khi bạn mơ ước trở thành một tác giả, một nhà văn sống được bằng nghề viết, bạn phải học tiếp thị, học Seo, học quảng cáo…

Đó là những kiến thức cơ bản giúp bạn tiếp cận được bạn đọc nhanh nhất có thể. Nếu bạn vẫn chưa bán được sách của mình cũng không sao. Vì quan trọng bạn đã có kiến thức để kiếm một công việc làm thêm “nuôi” ước mơ của mình.

Việc học tiếp thị, học quảng cáo, Seo không khó như bạn tưởng. Trên mạng có khá nhiều kênh Video hướng dẫn, bạn có thể học kiến thức cơ bản trước. Sau đó, có điều kiện, bạn hãy đăng ký học những khóa nâng cao. Đọc thêm những bài viết chia sẻ kinh nghiệm viết lách của tôi tại đây.

Tự xuất bản sách: Tại sao không?

Sau khi bị nhiều nhà xuất bản truyền thống từ chối, tôi đã chọn con đường tự xuất bản sách điện tử(ebook). Đầu tiên, tôi lên những trang website của các tác giả nước ngoài để học hỏi kinh nghiệm.

Vì ở Việt Nam, tự xuất bản ebook còn khá mới mẻ. Hiện tại có khá nhiều kênh như Amazon, Smashwords, Google Play và sắp tới là Apple Books…

Nhưng cuối cùng, sau thời gian tìm hiểu, tôi chọn Google Play. Nếu có thời gian lên đây, bạn sẽ thấy ebook của tôi nhận được khá nhiều lượt đánh giá và tải về của bạn đọc. Bạn có thể đọc thêm các truyện của Nguyễn Nga để tham khảo thêm.

Làm một nhà thiết kế bìa sách bất đắc dĩ 

Ngoài việc thuê họa sỹ vẽ minh họa bìa cho những cuốn tiểu thuyết mới dài tập như Hẹn anh lúc nửa đêm hay Bà già đến từ âm phủ, phần lớn những truyện ngắn đều do tôi tự thiết kế bìa.

Bạn có thể xem các mẫu thiết kế bìa trên trang Canva.com. Trang này có cho thiết kế miễn phí. Nhưng để bìa sách bạn thêm độc đáo, ấn tượng, tôi nghĩ bạn nên mua vector từ các trang web nước ngoài. Thường một số truyện ngắn, tôi mua vector tại pngtree.com.

Học được sự tự tin và bình tĩnh 

Sau những ngày thất bại, nhờ viết Blog tôi thấy tâm trạng được giải tỏa. Tôi tìm được công việc làm thêm thu nhập ổn định để nuôi ước mơ viết văn. Tôi cũng dần có thêm độc giả ủng hộ, mua ebook(dù số lượng còn rất khiêm tốn).

Nếu bạn chọn con đường tự xuất bản ebook, bạn phải chấp nhận việc chưa thể có thu nhập ổn định ngay. Do một phần tâm lý người Việt vẫn luôn nghĩ ebook là miễn phí. Một phần nhiều website đang cung cấp ebook trong và ngoài nước miễn phí nên họ có nhiều cơ hội lựa chọn hơn. Do đó, bạn phải chịu sự cạnh tranh từ những yếu tố khách quan và chủ quan này.

Kết lại: Nếu bạn vẫn đam mê và muốn theo đuổi giấc mơ trở thành một nhà văn thì những khó khăn ban đầu sẽ không thể cản trở được bạn phải không nào? Hãy quyết tâm và kiên trì nhé rồi bạn sẽ đạt được những điều mình mơ ước. Chúc các bạn thành công!

Nguyễn Nga